محمّد بن محمّد بن یحیی بن اسماعیل بن عباس، معروف به ابوالوفای بوزجانی، از مشهورترین دانشمندان مسلمان ، و منشأ نوآوری‌ها و پژوهش‌های زیادی، بویژه در هندسه و ریاضیات و نجوم است. وی درسده‌ی چهارم هجری قمری در اول رمضان ۳۲۸ در بوزجان (تربت جام امروزی)، در مرز خراسان و افغانستان زاده شد. مقدمات ریاضیات زمان را، همان‌جا، نزد دایی و عمویش فرا گرفت. در سن ۲۰ سالگی به بغداد رفت و نزد اساتید مختلفی به تحصیل خود ادامه داد. وی پس از مدتی به یکی از دانشمندان مشهور زمان خود تبدیل شد و با دانشمندان هم عصر خود، مکاتبات علمی داشت. به عنوان مثال : وقتی ابوریحان در خوارزم بود، برای رصد همزمان گرفتگی ماه، با بوزجانی که در بغداد بود، قرار گذاشتند تا نتیجه‌ی دو رصد که در دو نقطه‌ی مختلف انجام می گرفت را با هم مقایسه کنند. بـه علت خدمات فراوان بوزجانی و آثار بی نظیرش در ریاضیات و نجوم، دانشمندان اروپایی، قرن دهم میلادی را دوران ابوالوفا نامیده و یکی از دهانه های ماه را نیز به نام او نامگذاری کردند.
ابوالوفا بر بسیاری از آثار پیشینیان (ایرانی و یونانی) مثل مقدمات اقلیدس، جبر و مقابله خوارزمی، جبر دیوفانت، مجسطی بطلمیوس و غیره تفسیر نوشت. خود نیز ابتکارات و نوآوری‌های بسیاری در هندسه و مثلثات دارد. وی مسائل لاینحل هندسه کلاسیک را حل کرد و تحقیقاتی در اصول ترسیمات هندسی نمود که تا امروز هنوز کسی موفق به ارائه راه حل دیگری نشده‌است و از این حیث مسئله ابوالوفا در جهان مشهور است و اولین کسی است که مطالعات دقیقی درباره کره ماه انجام داد.
کارهای وی در زمینه هندسه کروی با کاربرد در نجوم کروی شگرف بوده‌است.در سال ۱۳۷۸ همایشی بین‌المللی به منظور شناخت بیشتر وی و خدمات و آثارش در محل تولدش، تربت جام برگزار گردید.
آن چه که در آثار ابوالوفا جلب توجه می کند توجه خاص او به کاربرد آثارش است. به طور مثال وی در کتاب حساب عملی خود، دو بخش اول را به بحث های نظری اختصاص می دهد و سپس، از بخش سوم تا هفتم، تلفیقی از ریاضیات نظری و کاربردی را مطرح می کند. دو کتاب دیگر بوزجانی به نام های : آن چه از علم حساب مورد نیاز کاتبان و حسابگران است و آن چه از اعمال هندسی مورد نیاز صنعتگران است، نمونه های مشخصی از نوع کاربردی ریاضیات این دوره است.
بوزجانی در کتاب اعمال هندسی خود به شکل های فضایی هم می پردازد و به خصوص درباره ی رسم شکل روی کره و ساختن چند وجهی های منتظم و نیمه منتظم، مساله های متعددی را حل می‌کند. در ضمن شکل‌های زینتی هندسی را هم که در گل دوزی، قالی بافی و کاشی کاری، کاربرد دارند، فراموش نمی‌کند. سرانجام وی در سوم رجب ۳۸۸ در بغداد درگذشت
موتور جستجوی گوگل، هزار و هفتاد و پنجمین سالروز تولد ابوالوفا بوزجانی را با تغییر آرم خود گرامی داشت.
