شرح دعای روز دهم ماه مبارک رمضان

زمان مطالعه: ۴ دقیقه

اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُتَوَکِّلِینَ عَلَیْکَ

خدایا من را در ماه رمضان از کسانی قرار ده که اهل توکل به تو هستند، چشمم به دست این و آن نباشد؛ چقدر خوب است که انسان توکل داشته باشد و اهل توکل باشد.

معنای توکل این است که انسان یقین کند به اینکه سود و زیان و بخشش و حرمان به دست مردم نیست و باید از آن‌ها ناامید بود و اگر بنده‌ای به این مرتبه از معرفت برسد که جز برای خدا کاری انجام ندهد و جز او به کسی امیدوار نباشد و از غیر او نهراسد و غیر از خدا چشم طمع به کسی نداشته باشد، این همان توکل بر خدا است.

ارزش توکل به خداوند

همان‌طور که می‌دانیم تمام امور دنیا و آخرت و هرچه در عالم وجود دارد به امر خداوند کار می‌کند؛ إِنَّ الأَمْرَ کُلَّهُ لِلَّهِ”‌(آل‌عمران، ۱۵۴) یعنی» به‌درستی که تمام امور به‌فرمان خداوند است ”‌ و تمام کلیدهای غیب نزد اوست وعده مَفَاتِحُ الْغَیْبِ لَا یَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ”‌(انعام،۵۹) یعنیو کلید خزائن غیب نزد خداوند است (که) کسی جز خدا بر آن آگاه نمی‌باشد ”‌ و هر گاه اراده الهی اقتضا کند که امری صورت پذیرد بدون هیچ درنگی صورت خواهد گرفت وَإِذَا قَضَى أَمْراً فَإِنَّمَا یَقُولُ لَهُ کُن فَیَکُونُ”‌(بقره،۱۱۷) یعنی هنگامی‌که (خداوند) اراده امری را کند به‌محض آنکه بگوید موجود باش، پس موجود خواهد شد ”‌ و همه عالم فرمان‌بردار ذات اقدس اویند بَل لَّهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ کلُ‏ٌّ لَّهُ قَنِتُونَ”‌(بقره،۱۱۶) یعنی بلکه هرچه در زمین و آسمان است ملک خداوند است و همه فرمان‌بردار اویند ”‌ پس با توجه به این آیات درمی‌یابیم که انسان در هر کاری که می‌خواهد انجام دهد باید به خدای (قادر و متعال) که خالق و آفریدگار اوست توکل کند چراکه امیر مؤمنان حضرت علی علیه‌السلام فرمودند: من توکل علیه کفاه و من ساله اعطاه و من اقرضه قضاه و من شکر جزاه”‌(نهج‌البلاغه) یعنی هر کس بر او توکل کند او را کفایت نماید و هر کس از او بخواهد می‌پردازد و هر کس برای خدا به محتاجان قرض دهد وامش را بپردازد و هرکس او را سپاس گوید پاداش نیکو دهد ”‌ و خداوند (عزوجل) نیز در قرآن می‌فرماید: فاذا عزمت فتوکل علی الله ان الله یحب المتوکلین”‌ یعنی پس هنگامی‌که اراده نمودی (که کاری را انجام دهی) پس بر خداوند توکل نما (که) همانا خداوند توکل‌کنندگان را دوست دارد ”‌ که ما نیز از خداوند می‌خواهیم در این روز ما را از توکل‌کنندگان واقعی به ذات اقدس قرار دهد.

توکل در قرآن

قرآن مجید در موارد متعددی توکل بر خدا را از ویژگی‌های افراد باایمان می‌داند و می‌فرماید: و علی الله فتوکلوا ان کنتم مومنین (سوره‌ی مائده، آیه‌ی;۲۳ سوره‌ی توبه، آیه‌ی ۵۱); بر خدا توکل کنید اگر ایمان‌دارید.

وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْفَائِزِینَ لَدَیْکَ
خدایا من را از رستگاران قرار بده؛ نه از اهل شقاوت

فائزین چه کسانی هستند؟

فائز به معنای سعادتمند است که به کسی گویند که خداوند او را به‌واسطه عمل به دستوراتش به رحمتش وارد کرده و از عذابش دور ساخته است چنانچه در قرآن می‌فرماید: ”‌قُلْ إِنِّیَ أَخَافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ ”‌‌(انعام،۱۵) یعنی ”‌بگو که از عذاب روز عظیم (قیامت) می‌ترسم که معصیت پروردگارم را انجام دهم ”‌‌ و در آیه بعد می‌فرماید: ”‌مَّن یُصْرَفْ عَنْهُ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِکَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ ”‌‌(انعام،۱۶) یعنی ”‌کسی که از عذاب روز قیامت در امان بماند و از او عذاب برداشته شود پس به تحقیق به رحمت الهی واردشده است که این سعادتمندی آشکار است ”‌‌ و آنان که از معصیت پروردگار خویش اجتناب می‌کنند یقیناً خداوند از آنان راضی است که این رضایت سرچشمه از رضایت مخلوق به قضا و قدر پروردگار است به‌طوری‌که خداوند در قرآن می‌فرماید: ”‌خداوند از ایشان راضی است و آنان از خداوند راضی‌اند که این رستگاری و سعادتمندی بزرگ است ”‌‌ که ما نیز از خداوند می‌خواهیم در این روز ما را از کسانی قرار دهد که به فوز عظیم دست‌یافته‌اند
.
وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ إِلَیْکَ

خدایا من را از مقربین درگاهت قرار بده؛ خدا نکند طوری زندگی کنیم که خدا به ما بگوید تو بنده من نیستی و ما را از درگاه ربوبی خودش دور کند و بگوید برو؛ گاهی پدر به فرزند ناصالح خود می‌گوید؛ برو تو دیگر فرزند من نیستی خدا هم گاهی به بنده خودش که غرق در معاصی شده است می‌گوید: از درگاه من دور شو که دیگر تو بنده من نیستی! خدا کند که خدا به ما بگوید، تو بنده من هستی.

بِإِحْسَانِکَ یَا غَایَهَ الطَّالِبِین

به‌حق احسانت خواسته‌های من را اجابت کن؛ ای کسی که غایت طالبین تویی! انسان وقتی از همه‌جا ناامید می‌شود، آخر کار در خانه خدا می‌رود و آن‌وقت دعا مستجاب می‌شود.

راه شناخت استجابت دعا

اگر می‌خواهی بدانی دعایت مستجاب می‌شود یا نه!؟ به دلت مراجعه کن اگر دیدی در گوشه دلت به کسی غیر از خدا هم امیدواری بدان که دعایت مستجاب نمی‌شود ولی اگر از همه ناامیدی و چشم دلت دست به دامن الهی است بدان که دعای تو مستجاب شده است. در حدیث آمده است که به عزت و جلالم قسم من قطع می‌کنم امید کسی را که به غیر من امید دارد. (کافی ج: ۲ ص: ۶۶)

منبع: سایت تبیان