در این مطلب به برخی از ویژگی‌های ماه رمضان و آثار و برکات این ماه ارزشمند پرداخته شده است.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، ماه رمضان در میان ماه‌های سال از برجستگی و ویژگی بسیار مهمی برخوردار است؛ زیرا انسان در این ماه مهمان ضیافت الهی است و می‌تواند ره صد ساله را یک شبه در آن بپیماید و خود را جزو نه تنها ابرار و نیکان، بلکه از مقربان الهی قرار دهد و با کسب تقوای اخص از آثار و برکات آن بهره‌مند شود. نویسنده در مطلب پیش‌رو برخی ویژگی‌های ماه رمضان و آثار و برکات این ماه ارزشمند را تبیین کرده است.
از نگاه خدایی که بیرون از زمان و مکان، بلکه خالق آن‌ها است، تفاوتی میان زمان‌ها و مکان‌ها نیست؛ اما انسانی که محدود به زمان و مکان است و به سبب حضور در دنیای مادی، زمان و مکان با اوست، نمی‌تواند بی‌توجه به مکان و زمان باشد و نادیده گرفتن آن هرگز به معنای نبود آن نخواهد بود.
همین ویژگی موجب می‌شود تا افاضات الهی در فرآیندی از زمان با توجه به شرایط مکانی به انسان برسد و نزول و عروج آن‌ها متزمن به زمان و متمکن به مکان باشد. پس به سبب اقتضای وجودی دنیا و انسان، فرق‌های معناداری برای زمان‌ها و مکان‌ها ایجاد می‌شود؛ لذا برخی از زمان‌ها و مکان‌ها بر برخی دیگر ارجحیت می‌یابد؛ همان طوری که اوقات نماز به‌ویژه سحرگاهان در هر روز و همچنین روز جمعه یا ماه مبارک رمضان بر دیگر روز‌ها و زمان‌ها برتری می‌یابد؛ و از نظر مکانی کعبه و مسجد برای تقرب جویی عروج معنوی برتری دارد.
از نظر قرآن ماه مبارک رمضان برای انسانی که در دنیا زندگی می‌کند، از ویژگی‌هایی خاص برخوردار است که برخی از آن‌ها عبارتند از:
۱- نزول قرآن: مهم‌ترین ویژگی ارزشی این ماه این است که نزول قرآن در این ماه بوده است؛ خدا بصراحت در قرآن درباره این ویژگی ماه رمضان در میان ماه‌های دیگر سال می‌فرماید: ماه رمضان همان ماه است که در آن قرآن فرو فرستاده شده است؛ کتابى که مردم را راهبر و متضمن دلایل آشکار هدایت و میزان تشخیص حق از باطل است.
پس هر کس از شما این ماه را درک کند باید آن را روزه بدارد؛ و کسى که بیمار یا در سفر است باید به شماره آن، تعدادى از روزهاى دیگر را روزه بدارد؛ خدا براى شما آسانى مىخواهد و براى شما دشوارى نمىخواهد تا شماره مقرر را تکمیل کنید؛ و خدا را به پاس آنکه رهنمون‌تان کرده است به بزرگى بستایید، باشد که شکرگزارى کنید. (بقره، آیه ۱۸۵)
در حقیقت مهم‌ترین و اصلی‌ترین کتاب هدایت و حیانی از سوی خدا در این ماه مبارک نازل شده است و مسلمانان و مومنان به سبب این نعمت بزرگ می‌بایست شکرگزار خدا باشند و با بزرگداشت آن به عنوان ایام الله، ماه مبارک رمضان را گرامی دارند که البته بهترین نوع گرامیداشت آن گرفتن روزه است.
از نظر قرآن کسانی از این کتاب هدایتی قرآن بهره‌مند می‌شوند که براساس هدایت فطری عمل کرده و فطرت خویش را دفن نکرده باشد. (بقره، آیات ۲ و ۳)
روزه‌داران می‌بایست قدر ماه رمضان را بدانند و برای بهره‌گیری از هدایت‌ها و بینات و فرقان قرآن به قرائت و تدبر در آن اهتمام ورزند. امام رضا (ع) فرمود: من قرا فى شهر رمضان ایهًْ من کتاب الله کان کمن ختم القران فى … من الشهور؛ هر کس در ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند مثل این است که درماههاى دیگر تمام قرآن را بخواند. (بحار الانوار ج ۹۳، ص ۳۴۶)
امام محمد باقر (ع) نیز می‌فرماید: لکل شیء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان؛ هرچیز بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است. (اصول کافی، ج ۲، «کتاب فضل القرآن»، «باب نوادر» حدیث ۹ و ۱۰)
۲- وجوب روزه: در عظمت این ماه همین بس که خدا برای تزکیه مسلمانان و مومنان، روزه را در آن واجب کرده است؛ زیرا انسان با بهره‌گیری از این روزه می‌تواند به تقوای اخص و برتری دست یابد؛ چنانکه خود روزه گرفتن نیز نشانه‌ای از تقوای انسان است؛ یعنی هم با روزه گرفتن نشان می‌دهد که دارای ملکه تقوا است و هم با چنین کاری به تقوای برتر دست یافته و از برکات تقوای اخص بهره‌مند می‌شود.
خدا می‌فرماید:ای کسانی که ایمان آورده اید بر شما روزه مقرر شده است؛ چنانکه بر کسانی که قبل از شما بودند، مقرر شده بود؛ باشد که تقوا پیشه گیرید… ماه رمضان… پس کسی که آن ماه را درک کرد، پس باید آن را روزه بدارد. (بقره، آیات ۱۸۳ و ۱۸۵)
۳- شعائر الله: از نظر قرآن، برخی از امور مانند سعی صفا و مروه (بقره، آیه ۱۵۸) و قربانی (حج، آیه ۳۶) شعائر الهی است که باید پاس داشته شود و برخلاف آن‌ها عمل نشود. (مائده، آیه ۲) ماه مبارک رمضان به سبب ویژگی‌هایی دارای عظمتی است که از جمله آن‌ها نزول قرآن و وجوب روزه این ماه است؛ بنابراین می‌بایست برای تعظیم این شعائر آن را گرامیداشت؛ زیرا تعظیم شعائر الهی نشانه تقوای دل‌های مومنان است؛ خدا می‌فرماید: این فرائض الهی است؛ و هر کس شعائر خدا را بزرگ دارد در حقیقت آن حاکى از پاکى دلهاست. (حج، آیه ۳۲)
۴- عروج حضرت عیسی (ع): یکی دیگر از ویژگی‌های این ماه مبارک آن است که عروج حضرت عیسی (ع) در این ماه اتفاق افتاده و خدا در این ماه ایشان را رفعت بخشیده و به آسمان بالا برده است (نساء، آیه ۱۵۸)؛ چرا که امام باقر (ع) می‌فرماید: عروج حضرت عیسى بن مریم (ع) در شب ۲۱ ماه رمضان بوده است. (تفسیر نورالثقلین، ج ۱، ص ۳۴۶، ح ۱۵۵) به سخن دیگر، در این ماه همان طوری که نزول قرآن رخ داده است، عروج و رفعت پیامبری اولوا‌لعزم نیز اتفاق افتاده که مایه برکت این ماه می‌شود و می‌بایست آن را بزرگداشت و تعظیم کرد.
۵- شب قدر: از دیگر ویژگی‌های ماه مبارک رمضان این است که شب قدر در این ماه قرار داده شده است (قدر، آیه ۱)؛ زیرا از امام صادق (ع) درباره شب قدر سؤال شد. آن حضرت فرمود: شب قدر را در شبهاى نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم طلب کنید. (مجمع البیان، ج ۹- ۱۰، ص ۷۸۷)
همچنین زراره از امام باقر (ع) از شب قدر سؤال کرد. امام فرمود: شب قدر، بیست و یکم یا بیست و سوم است. (بحارالانوار، ج ۹۴، ص ۴، ح ۴) از اهل سنت نیز روایت است که شب قدر در ماه رمضان است؛ زیرا بر حسب روایتى از ابن عمر، پیامبر (صلى الله علیه وآله) فرمود: شب قدر را در شب بیست و هفتم طلب کنید. (الدّرّالمنثور، ج ۸، ص ۵۷۸)
شب‌های قدر دارای چنان عظمتی است که خدا درک یک شب از آن را برابر با یک عمر می‌داند؛ زیرا هزار ماه نزدیک به ۸۵ سال است که خدا وقتی آن را برتر از این میزان از ماه و سال می‌داند یعنی به‌اندازه یک عمر آدمی است که به قول معروف پیمودن ره صد ساله در یک شب است؛ چرا که انسان در یک شب می‌تواند چنان تقدیر خویش را تغییر دهد که یک انسان در طول عمرش. امام صادق (ع) فرمود: راس السنهًْ لیلهًْ القدر یکتب فی‌ها ما یکون من السنهًْ الى السنهًْ؛ آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته مىشود. (وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۸ ح ۸)
