خبرگزاری تسنیم در گفتوگویی که با حجتالاسلام امیر آقایی، استاد حوزه و دانشگاه انجام داده به بررسی ابعادی از شب قدر پرداخته است تا رمزهایی از این شب و منزلت آن بازگشایی شودکه این کارشناس اعتقاد دارد، درست است شب قدر برای مردم قبل از اسلام وجود داشته، اما فضیلتها و برکتهای این شب در امت اسلام جلوهگری بیشتری دارد. شاید عقل بشری به حدی نمیرسید که کنه و حقیقت شب قدر را درک کند و بعد از نزول قرآن کریم و بعثت رسول گرامی اسلام صلیالله علیه و آله، ظرفیت عقل بشری ارتقا پیدا کرد که فضایل این شب را درک کرده و بفهمد. از سوی دیگر شب قدر برکاتی دارد برای امت اسلام جلوه و نمود بیشتری پیدا کرد و خدای تعالی برکتهایی را به مسلمانان هبه کرده و به طور خصوصی به آنها هدیه داد.
میدانیم که قرآن کریم در شب قدر بر قلب مبارک نبی مکرم اسلام نازل شد. بعد از آن هم هر سال در ماه رمضان، شب قدر نهفته است. در اینجا این سؤال مطرح میشود که آیا شب قدر تنها به دوران پس از نزول قرآن کریم مربوط است؟ به عبارت دیگر آیا پیش از زمان نزول قرآن کریم و قبل از بعثت پیغمبر اسلام صلیالله علیه و آله هم این شب پرعظمت و مبارک وجود داشته است؟
طبق روایات و احادیث مستند، شب قدر در دوران پیش از بعثت نبی مکرم اسلام و زمان انبیای گذشته نیز وجود داشته است، اما این امر به واسطه نزول آیات قرآن و اشاره صریح و تأکید روایات انبیا و ائمه اطهار علیهم السلام بیشتر شناخته شد. درواقع شب قدر موضوعی بوده که پیغمبران خدا علیهم السلام از آن مطلع بوده و به آن توجه داشتهاند، اما پیغمبر اسلام صلیالله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام به آن ارزش و اهمیت بیشتری بخشیدند تا اهمیت و منزلت شب قدر برای مسلمانان شناخته شده و قابلیت درک بیشتری از آن داشته باشند.همان طور که امام محمدباقر علیه السلام میفرمایند: «خدای متعال در آغاز آفرینش دنیا، شب قدر را قرار داد و محققا در آن زمان اولین پیغمبر را آفرید و حکم داد که در هر سال شبی باشد که در آن شب، تفسیر و بیان همه امور تا سال آینده در همان شب فرود آید.» حجت پیغمبران و رسولان و ائمه معصوم علیهم السلام به وسیله حجتی است که در این شب برای آنها میآید.
اگر شب قدر مسبوق به عدم نبوده و پیشینه تاریخی دارد، چرا نبی مکرم اسلام میفرمایند که خداوند، شب قدر را به امت اسلام هبه فرمود؟
این روایت نبی مکرم اسلام نشان میدهد که شب قدر مخصوص امت آن حضرت است. جمع این دو روایت نشان میدهد که شب قدر برای امت اسلام شناخته شد. درست است شب قدر برای مردم قبل از اسلام وجود داشته، اما فضیلتها و برکتهای این شب در امت اسلام جلوهگری بیشتری دارد. شاید عقل بشری به حدی نمیرسید که کنه و حقیقت شب قدر را درک کند و بعد از نزول قرآن کریم و بعثت رسول گرامی اسلام صلیالله علیه و آله، ظرفیت عقل بشری ارتقا پیدا کرد که فضایل این شب را درک کرده و بفهمد.از سوی دیگر شب قدر برکاتی دارد برای امت اسلام جلوه و نمود بیشتری پیدا کرد و خدای تعالی برکتهایی را به مسلمانان هبه کرده و به طور خصوصی به آنها هدیه داد.
آیا این موضوع مانند حکم روزه است که در امتهای قبلی هم وجود داشته، اما برای مسلمانان جلوه و تجلی بیشتر و به خصوصی دارد؟
بله. خداوند درباره حکم روزه هم میفرماید: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کتِبَ عَلَیکمُ الصِّیامُ کمَا کتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکمْ لَعَلَّکمْ تَتَّقُونَ؛ اى افرادى که ایمان آوردهاید! روزه بر شما نوشته شده، همانگونه که بر کسانى که قبل از شما بودند نوشته شد تا پرهیزکار شوید.» اما صادق علیه السلام فرمودند: «روزه با اسلام بر مردم نازل نشد و امتهای قبل از اسلام هم روزه را در احکام دینی خود داشتند. درواقع روزه از ریاضتهای پیغمبران گذشته بود. اما خداوند بر امت اسلام منت گذاشت و روزه را بر رسول خدا صلیالله علیه و آله و امت آن حضرت واجب کرد.»به همین صورت، جلوهگری شب قدر به واسطه اسلام و اهل بیت علیهم السلام بوده است. از آنجایی که شب قدر به عنوان شبی برای رقم خوردن تقدیر انسانهاست، حتماً در دوران انسانهای گذشته نیز وجود داشته ولی آنها کمتر از شأن و منزلت آن خبر داشتهاند، ولی بیان و معرفی عظمت و فضیلت آن به بهترین وجه توسط نبی مکرم اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام انجام شده است.