«اَللّهُمَّ ارْزُقْنی فیهِ رَحْمَهَ الاْیتامِ»
خدایا در ماه رمضان مهرورزی نسبت به یتیمان را روزی‌ام گردان. اگر قلب ما زنگ بزند، از چه دوایی می‌توان برای رفع آن استفاده کرد. برای این کار باید سحرها قرآن بخوانید تا قلبتان را جلا بدهید. همچنین جان انسان را استغفار سحر جلا می‌دهد و می‌توان با یتیم‌نوازی قلب را جلا داد.
چنانچه حضرت امیر مؤمنان علی علیه‌السلام می‌فرماید: الله، الله بالایتام، فلا تغبوا افواههم و لا یضیعوا بحضرتکم””خدا را! خدا را! درباره یتیمان، نکند که آنان گاهی سیر و گاه گرسنه بمانند و حقوقشان ضایع گردد!
شخص ثروتمند تنها با دست کشیدن بر سر یتیم قلبش جلا پیدا نمی‌کند و باید یتیمان را از نظر مادی تأمین کند و مشکلات مالی آن‌ها را برطرف کند. پس یادتان باشد که رحم کردن به یتیم با خلوص نیت قلب را جلا می‌دهد.
ارزش یتیم
یتیمان بااینکه به‌ظاهر سرپناه و سرپرستی برای خود ندارند اما خداوند برای آنان ارزش بسیاری قائل است به‌طوری‌که در قرآن خداوند (عزوجل) خطاب به پیغمبر خود می‌فرماید: الم یجدک یتیما فاوی”(۲) یعنی آیا خداوند تو را یتیمی نیافت که در پناه خود جای داد ” که با توجه به این آیه می‌بینیم که خداوند پیغمبر خود را به دوران یتیمی‌اش (که پدر و مادر خویش را ازدست‌داده بود و سرپناهی جز خداوند نداشت) تذکر می‌دهد تا یادآور شود که چگونه خداوند او را یاری نمود و او را از گزند دشمنان در امان داشت و به لطف و رحمتش به مقام نبوت برگزید. تا اینکه پیغمبر نیز به یاد یتیمان بوده و از آنان دلجویی کند. در آیه دیگر می‌فرماید: ”فاما الیتیم فلا تقهر ”(۳) یعنی «پس تو هم هرگز یتیمی را میازار”.
حال با توجه به این آیات ما باید این نکته مهم را در نظر داشته باشیم که پیامبر عظیم الشان اسلام هیچ‌گاه از دستورات خداوند سرپیچی نکرده و نعمتی از خدای خویش را فراموش ننموده است بلکه خداوند به پیامبر خود تذکر داده تا همه مردم الگو گرفته و آن دستورات را اجرا نمایند، چراکه خداوند می‌فرماید: و لکم فی رسول‌الله اسوه حسنه”(۴) یعنی و برای شما در (خلق‌وخوی) رسول خدا الگویی نیکوست.” پس از خداوند می‌خواهیم که ما را در این روز یاری نماید تا بتوانیم بر یتیمان و بی‌سرپرستان ترحم نموده تا مشمول رحمت بی‌پایانش گردیم.
حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید: ”اجود یده! و هو غن ذات الله بخیل! فمن آتاه الله مالا فلیصل به القرابه، والیحسن منه الضیافه ”(۵) یعنی ”دست سخاوتمندی ندارد آن کس که از بخشش درراه خدا بخل می‌ورزد! آن‌کسی که خدا او را مالی بخشید، پس باید به خویشاوندان خود بخشش نماید و سفره میهمانی خوب بگستراند.”
«وَاِطْعامَ اْلطَّعامِ»
خدایا روزی کن که من اطعام طعام کنم و افطاری دهم.
در ماه مبارک رمضان یکی از چیزهایی که بسیار اهمیت دارد اطعام نمودن و سفره میهمانی پهن کردن برای فقیران و مستمندان درراه رضای خداوند است که از ثواب و منزلت بسیار بالایی برخوردار است. تا آنجایی که نبی مکرم اسلام در خطبه شعبانیه که در روزهای پایانی ماه شعبان در رابطه با فضائل و اعمال ماه مبارک رمضان ایراد فرمودند در ارتباط پاداش افطاری دادن به روزه‌داران در ماه رمضان فرمودند:
هرکس در این ماه مبارک روزه‌داری را طعام و افطاری دهد، روز قیامت که قدم‌ها بر صراط می‌لغزد قدم او نخواهد لغزید. در این هنگام یکی از مسلمانان سؤال کرد: یا رسول‌الله اگر چنانچه کسی این توانایی را نداشته باشد که دیگران را مهمان کند و به آنان طعام داده، آن‌ها را سیر کند چه کند؟ حضرت فرمودند: حتی اگر می‌تواند که به نصف خرما یا جرعه آبی دیگران را مهمان کند برای دوری از آتش جهنم، انجام دهد.
در ماه مبارک رمضان یکی از چیزهایی که بسیار اهمیت دارد اطعام نمودن و سفره میهمانی پهن کردن برای فقیران و مستمندان درراه رضای خداوند است که از ثواب و منزلت بسیار بالایی برخوردار است.
افشاء سلام یعنی بلند و آشکار سلام کردن می‌باشد. همچنین در روایتی از امام باقر علیه‌السلام واردشده که حضرت فرمودند: ان الله عزوجل یحب افشاء السلام: خداوند عزوجل آشکارا سلام کردن را دوست می‌دارد.»
حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید: اجود یده! و هو غن ذات الله بخیل! فمن آتاه الله مالا فلیصل به القرابه، والیحسن منه الضیافه”(۵) یعنی دست سخاوتمندی ندارد آن کس که از بخشش درراه خدا بخل می‌ورزد! آن‌کسی که خدا او را مالی بخشید، پس باید به خویشاوندان خود بخشش نماید و سفره میهمانی خوب بگستراند.” و ما نیز از خداوند می‌خواهیم که در این روز ما را یاری فرماید تا درراه رضای او به فقیران و مستمندان اطعام کنیم.
«وَاِفْشآءَ السَّلامِ»
خدایا روزی کن با صدای بلند سلام کنم. برخی عارشان می‌شود که اول سلام کنند؛ اما هستند برخی که در سلام کردن با صدای بلند پیش‌دستی می‌کند. همچنین باید سلام را به‌درستی یعنی «سلامٌ علیکم» جواب داد و از بیان عبارت‌های دیگر مثل «سلام از ماست» جلوگیری کنیم. همچنین سلام کردن مستحب و جواب سلام دادن واجب است.
رفاقت و هم‌نشینی با دیگران موجب انتقال خصلت‌ها و خصوصیات دیگران به انسان می‌گردد و به خاطر همین تأثیرپذیری است که اسلام تأکید بسیاری بر دقت در انتخاب هم‌نشین دارد. لذا در این دعا از خداوند عزوجل درخواست توفیق هم‌نشینی با کریمان شده تا بدین واسطه نیز انسان متخلق به کرامت گردد.
کلمه سلام بیش از ۴۰(چهل) بار در قرآن کریم بکار رفته است. در آیه‌ای خداوند می‌فرماید:
«فاذا دخلتم بیوتا فسلموا علی انفسکم تحیه من عندالله مبارکه طیبه» وارد خانه که می‌شوید سلام کنید «فسلموا علی انفسکم» مفسران فرموده‌اند که این آیه از مواردی است که همه مؤمنین به‌منزله یکدیگر حساب‌شده‌اند؛ و سلام کردن به دیگران سلام کردن به خود تلقی شده است و بعضی گفته‌اند که از این آیه استفاده می‌شود که اگر کسی هم در خانه نباشد بر خودتان سلام کنید.
آنچه در این دعا بر آن تأکید شده و از خدا درخواست شده تنها توفیق سلام کردن نیست بلکه افشاء سلام یعنی بلند و آشکار سلام کردن هست. همچنین در روایتی از امام باقر علیه‌السلام واردشده که حضرت فرمودند: ان الله عزوجل یحب افشاء السلام: خداوند عزوجل آشکارا سلام کردن را دوست می‌دارد.» (وسائل الشیعه – ج ۱۲ ص ۵۸)
«وَصُحْبَهَ الْکِرامِ»
خدایا توفیق بده در ماه رمضان با افراد کریم و عالم و دانا و متدین هم‌نشین شوم. خدایا توفیق بده که با نیکان رفیق شوم. کاری کنید که رفیقتان یک درجه از شما جلوتر باشد.
منظور از صحبه الکرام، هم کلام و هم‌نشین شدن با اهل کرم و بخشش است و علت اینکه این امر از خداوند متعال در این دعا درخواست شده این است که رفاقت و هم‌نشینی با دیگران موجب انتقال خصلت‌ها و خصوصیات دیگران به انسان می‌گردد و به خاطر همین تأثیرپذیری است که اسلام تأکید بسیاری بر دقت در انتخاب هم‌نشین دارد. لذا در این دعا از خداوند عزوجل درخواست توفیق هم‌نشینی با کریمان شده تا بدین واسطه نیز انسان متخلق به کرامت گردد.
«بِطَوْلِکَ» به حق انعامت. به حق نعمت‌هایی که به ما دادی این دعاها را درباره ما مستجاب کن.
«یا مَلْجَاَ الاْمِلینَ»
ای کسی که پناه آرزومندانی.
منبع : سایت تبیان
